Pokazivač trima – Koje su prednosti ovog instrumenta?

Pokazivač trima je instrument na brodu koji prikazuje ugao nagiba pogonskog motora (vanbrodskog ili unutrašnjeg) u odnosu na trup plovila i površinu vode.

Za bezbednost tokom plovidbe neophodno je stalno praćenje položaja plovila na vodi. To su znali i stari moreplovci, te su nastojali da što preciznije odrede trim. Kako tadašnji brodovi i čamci nisu imali pokazivače trima, određivanje je vršeno vizuelnom procenom, tj. posmatranjem položaja pramca.

Sredinom 20. veka pojavili su se motori sa promenljivim nagibom. Samim tim je postala potrebna i instrumentacija koja bi pokazivala njihov tačan položaj.

Prvi mehanički pokazivač trima pojavio se 1955. godine. Bio je u sklopu brodskih komandi za hidraulične i električne trim sisteme. Dizajn je bio jednostavan sa analognom skalom i kazaljkom koja je pokazivala ugao podizanja motora ili propelera.

Dve decenije kasnije, ovi instrumenti su postali standard u gliserima i motornim čamcima. To je dovelo do unapređivanja kako u dizajnu, tako i u perfomansama.

Zašto je pokazivač trima važan?  

Da biste razumeli važnost uloge pokazivača trima morate znati šta je trim.

Trim je termin koji označava položaj pramca (prednjeg dela broda) u odnosu na krmu (zadnji deo). Kada se motor „trimuje“, on se pomera nagore ili nadole. Pomeranje nagore (trim up) podrazumeva podizanje pramca. Sa druge strane, pomeranje nadole (trim down) znači spuštanje pramca.

Nepravilan trim utiče značajno na perfomanse plovila. Može uzrokovati povećanu potrošnju goriva, nestabilnost, sporije ubrzanje, otežano manevrisanje i niži nivo bezbednosti. Zbog toga je praćenje trima preko preciznog pokazivača izuzetno važno.

Koje su ključne funkcije pokazivača trima?

Pokazivač trima pruža vizuelni prikaz ugla motora, koji se menja kako se čamac kreće kroz vodu. Zahvaljujući tome omogućava kapetanu da pronađe optimalan „sweet spot“ za različite uslove. Odnosno, da podesi motor za bolje ubrzanje i brzinu. Na primer, potpuno spuštanje motora pri pokretanju pomaže propeleru da dobije dobar hvat kako bi čamac krenuo u glisiranje.

Podešavanje trimovanja može sprečiti ljuljanje plovila gore-dole. To se postiže pronalaženjem stabilnog ugla kretanja. Ujedno, obezbeđuje efikasnu potrošnju goriva.

Pokazivač trima ima i zaštitnu ulogu. Naime, ovaj instrument u plitkoj vodi pomaže da se odredi pravilno smanjenje otpora motora. Na taj način se sprečava da propeler udari u dno.

Kako funkcioniše pokazivač trima?

Pokazivač trima radi komunikacijom sa senzorom trimovanja, koji se nalazi na zglobnom delu između motora i krme. Ovaj senzor detektuje ugao pod kojim je motor nagnut u odnosu na trup broda. Kada kapetan promeni ugao trima, senzor menja električni otpor i šalje signal pokazivaču.

Signal se zatim pretvara u rezultat koji se prikazuje na ekranu. To znači da pokazivač trima ne upravlja trimom direktno, već daje vizuelnu povratnu informaciju o tome koliko su kontrolne površine, motor ili kormilo nagnuti.

Prikaz rezultata može biti analogni (sa kazaljkom i skalom) ili digitalni (sa LED trakama ili ekranom). Pri čemu može da ukazuje na nizak trim, neutralan položaj ili visok trim.

Nizak trim se javlja kada je motor spušten. On se koristi pri kretanju iz mesta ili u talasima. Neutralan položaj je neophodan za srednju brzinu, kada je brod u ravnoteži i klizi optimalno po površini. Visok trim ukazuje na podignut motor i primenjuje se za postizanje veće brzine na mirnoj vodi.

Pokazivač trima vrhunskog kvaliteta možete pronaći u bogatoj ponudi prodavnice Tehnonautika. Kod nas vas čekaju i drugi osnovni instrumenti za plovila – brzinomeri za brod, obrtomeri, pokazivači temperature vode za plovila…